Yangiliklar
O‘zbekiston 2030-yilgacha Yevropaga 10-15 milliard kVt/soat elektr energiyasi eksport qila oladi – Energetika vazirligi rahbari o‘rinbosari
2030-yilda O‘zbekiston 10-15 milliard kVt/soat elektr energiyasini xorijga eksport qila oladi. Bu haqda 6-noyabr kuni O‘zbekistonda bo‘lib o‘tayotgan Yevropa iqtisodiyoti kunlari munosabati bilan Spot nashriga bergan intervyusida Energetika vaziri o‘rinbosari Umid Mamadaminov ma’lum qildi.
“Oʻzbekistonda 2030-yilda elektr energiyasiga boʻlgan talab taxminan 120-125 milliard kVt/soatni tashkil qilishi bashorat qilinmoqda. Bizda juda ko'p ishlab chiqarish quvvatlari mavjud - taxminan 135 milliard kVt/soat. Barcha ortiqcha quvvatlar Yevropaga eksport qilinadi. Infratuzilma tayyor bo‘lishi bilanoq, elektr energiyasi Yevropaga eksport qilinishi mumkin”, — dedi Energetika vazirligi rahbari o‘rinbosari.
Gap elektr energiyasini Yevropaga “kabel koridori” – “yashil yo‘lak” orqali yetkazib berish haqida bormoqda. O‘zbekiston 2030-yildan boshlab mamlakatda ishlab chiqarilgan ortiqcha “yashil” elektr energiyasini Ozarbayjon orqali Yevropaga eksport qilishni rejalashtirmoqda. Iyul oyida Ostona shahrida O‘zbekiston, Ozarbayjon va Qozog‘iston “Markaziy Osiyo – Ozarbayjon – Yevropa” “yashil energiya” yo‘lagini yaratish loyihasi bo‘yicha protokol imzoladi. Bahorda Toshkentda boʻlib oʻtgan sarmoyaviy forumda energiya tizimlarini integratsiyalash boʻyicha hamkorlik memorandumi imzolangan edi.
Avgust oyida Energetika vaziri Jo‘rabek Mirzamaxmudov Yevropa mamlakatlariga elektr energiyasi eksporti hajmi “kabel quvvati va hamkorlarning xohishiga bog‘liq bo‘lishini” aytdi. Energetika vazirligi rahbari Oʻzbekistonda elektr energiyasiga boʻlgan ehtiyoj toʻliq qoplangani, shunga koʻra, mamlakat Yevropaga 2 dan 5 GVt gacha energiya yetkazib berishga tayyorligini aytdi.
Italiyaning CESI kompaniyasi loyihaning texnik-iqtisodiy asoslarini ishlab chiqmoqda.
“Biz bitta kompaniyani tanladik - CESI, u allaqachon ishlay boshlagan. Texnik-iqtisodiy asoslarni tayyorlash uchun taxminan bir yarim yil vaqt ketadi; Keyin ishlab chiqilgan texnik-iqtisodiy asoslar asosida qurilishni boshlaymiz. U erda 2500 km uzunlikdagi kabel juda qimmat HVDC (yuqori kuchlanishli to'g'ridan-to'g'ri oqim liniyasi - tahr.) bo'ladi. Narxi texnik-iqtisodiy asosda aniqlanadi, lekin u 2 milliard dollardan oshadi”, — dedi Umid Mamadaminov.
Spotning Yevropaga eksport qilinayotgan elektr energiyasi narxi haqidagi savoliga Mamadaminov narxni bozor belgilashi, lekin har kilovatt uchun kamida 4-5 sent bo‘lishini aytdi.
Umid Mamadaminov avvalroq O‘zbekiston, Ozarbayjon va Qozog‘iston rahbarlari o‘tkazilayotgan COP29 konferensiyasi (BMT iqlim konferensiyasi) doirasida “Markaziy Osiyo – Ozarbayjon – Yevropa” “yashil energiya” yo‘lagini yaratish loyihasini imzolashi haqida xabar bergan edik. 11-22 noyabr kunlari Bokuda.
Yevropa iqtisodiy kunlari arafasida Umid Mamadaminov, shuningdek, O‘zbekiston elektr energiyasi ishlab chiqarish sohasida salmoqli yutuqlarga erishganini, biroq hozirda mamlakatda uni to‘plash va tashish uchun infratuzilma zarurligini ta’kidladi.
“Infratuzilma shamol va quyosh kabi uzluksiz energiya manbalarini integratsiya qilish uchun juda muhim va koʻplab mamlakatlar bu muammoga duch kelmoqda. Bizga kamida 5 ming km elektr uzatish liniyalari, jumladan 500 kV va 200 kV yuqori voltli liniyalar, podstansiyalar kerak”, — dedi vazir oʻrinbosari.
Qayta tiklanadigan manbalarni tarmoqqa integratsiya qilish uchun qayta tiklanadigan manbalar quvvatining kamida 80 foizini zaxira quvvatiga ega bo‘lish zarur, dedi u.
“Biz allaqachon umumiy quvvati 400 MVt dan ortiq bo‘lgan 2000 MVt dan ortiq energiya saqlash tizimlarini o‘rnatish bo‘yicha shartnomalar imzolaganmiz, chunki ularning har biri ikki davrli tarmoqdir. Kelgusi ikki yil ichida biz kamida 4000 MVt asosiy yuk quvvatiga ega bo'lamiz. Bu haqiqatan ham quyosh energiyasi ishlab chiqarishdagi tebranishlarga tezda javob berishga yordam beradi”, dedi vazir o‘rinbosari.
Uning so‘zlariga ko‘ra, O‘zbekiston yaqin yillarda yaratiladigan elektr energiyasini sotib olish va sotish bo‘yicha yagona platforma hisobiga o‘z energetika tizimini muvozanatlashtira oladi. – Tojikiston va Qirg‘iziston kabi qo‘shni davlatlar katta gidroenergetika resurslariga ega bo‘lib, bu bizning qayta tiklanadigan energiya manbalarini uzluksiz ishlab chiqarishimizga mos keladi, – dedi Umid Mamadaminov.
